انواع برنج ایرانی و خارجی + بررسی ویژگیها و تفاوت های آنها

برنج یکی از پرمصرف ترین مواد غذایی در جهان و به ویژه در ایران است. برنج ایرانی به دلیل عطر، بو فوق العاده و پخت مناسبی که دارد توانسته است در دنیا به عنوان بهترین برنج شناخته شود.

امروزه در ۱۷ استان ایران، کشت برنج در گونه های مختلف صورت می پذیرد که هر کدام از آنها از ویژگی های خاصی برخوردار هستند و برای مصارف مختلف استفاده می شوند.

در این مقاله به بررسی انواع برنج، ویژگی های آن ها و تفاوت هایشان خواهیم پرداخت.

معرفی انواع برنج ایرانی و خارجی

1 - برنج هاشمی

برنج هاشمی یکی از مرغوب ترین و پرطرفدارترین برنج های ایرانی است که به دلیل عطر و طعم بی نظیر خود شهرت دارد.

این برنج دانه های کشیده و باریکی دارد که پس از پخت به خوبی قد می کشند و بافتی نرم و خوش خوراک پیدا می کنند. بیشتر در استان گیلان کشت می شود و به دلیل مقاومت در برابر آفات و کیفیت بالا، از برنج های محبوب در بازار محسوب می شود.

تاریخچه برنج هاشمی به سال 1364 برمی گردد که توسط شخصی به اسم یوسف هاشمی در روستایی به اسم چاپارخانه واقع در استان گیلان کشف شده است. بدینگونه که آقای هاشمی مشغول پرورش برنج بینام بود. او در زمین کشاورزی خود، در بین خوشه های برنج بینام، خوشه هایی را دید که بلندتر و نازکتر از برنج های بینام بودند.

آقای هاشمی این برنج ها را چید و یک سال در خزانه ای جدا آنها را نگهداری کرد. سال بعد، پس از نشای این خوشه ها، آن را دِرو کرد، همین مراحل، چندین سال متوالی انجام شد تا به میزان شلتوکی که نیاز داشت، رسید.

رفته رفته این برنج در کل روستای چاپارخانه و در کل استان گیلان پخش شد. بعد از آن نیز به استان مازندران رسید. در حال حاضر برنج هاشمی از بهترین و خوش پخت ترین برنج ایرانی است، از خوش عطر بودن آن هم می توان گفت، برنجیست که بعد از پخت، عطر و بویی ملایم در خانه تان می پیچد. امروزه، به دلیل کیفیت مطلوبی که برنج هاشمی دارد، مقدار زیادی از تولید کشور به این محصول اختصاص یافته است.

عکس کیسه برنج هاشمی اصل

برنج هاشمی در دو نوع سرد و گرم وجود دارد؛ نوع سرد آن رشد کندتری دارد اما عطر و کیفیت بالاتری دارد. قیمت این برنج به دلیل کیفیت برتر آن نسبت به سایر برنج ها بالاتر است. همچنین با توجه به اینکه مقاومت این گونه در برابر آفات بسیار بالا است، از سموم شیمیایی کمتری برای کشت آن استفاده می کنند که در نتیجه برنج سالم تری به دست می آید.

2 - برنج طارم

برنج طارم از دیگر برنج های محبوب ایرانی است که بیشتر در استان های مازندران و گیلان کشت می شود. این برنج به دلیل عطر و طعم فوق العاده خود شهرت دارد و دانه های آن کشیده و سفیدرنگ هستند. اگر هم بخواهیم از تاریخچه برنج طارم بگوییم، باید گفت که اولین بار آن را در شهرستان طارم واقع در استان زنجان کشت کردند، چه بسا که دلیل گذاشتن نام طارم بر این نوع از برنج، به همین خاطر است.

اما امروزه محل اصلی کشت برنج طارم در استان های گیلان و به خصوص مازندران است. طارم خوش عطرترین برنج ایرانی بوده که ری خوبی دارد و از آنجاکه بعد از پخت دانه دانه می شود، انتخاب مناسبی برای مهمانی ها و مجالس می باشد. این برنج جزو برنج های کم محصول به شمار می رود؛ یعنی در واحد هکتار نسبت به بقیه برنج ها محصول کمتری می دهد، اما کیفیت آن بسیار بالا است.

عکس برنج ایرانی طارم

طارم انواع مختلفی دارد که شامل طارم هاشمی، طارم محلی، طارم صدری و طارم سنگی می شود.

طارم هاشمی به دلیل شباهت زیاد به برنج هاشمی، از عطر و کیفیت بالایی برخوردار است،
در حالی که طارم محلی به صورت سنتی در برخی روستاهای شمالی کشت می شود.
و طارم صدری به داشتن دانه های بلندتر و کشیده تر معروف است.
طارم سنگی نیز یکی از گونه های مقاوم این برنج محسوب می شود که به دلیل استحکام بیشتر دانه ها، هنگام پخت کمتر خرد می شود.

3 - برنج صدری

برنج صدری یکی از بهترین و خوش پخت ترین برنج های ایرانی است که دانه های بلند و باریکی دارد و جزو برنج های مجلسی به شمار می رود. برنج صدری بعد از پخت، نرمی و عطر خاصی پیدا می کند و در دسته برنج های ممتاز قرار می گیرد. این برنج بیشتر در استان های گیلان و مازندران کشت می شود.

برخی از افراد پس از اینکه برنج های خارجی را میل می کنند، دچار نفخ می شوند که به خاطر سنگینی آنها است. برنج صدری بسیار سبک است و برای چنین افرادی توصیه می شود.

نحوه تشخیص برنج صدری اصل » اگر می خواهید برنج صدری اصل را به راحتی تشخیص دهید، کافی است آن را میان دو دست فشار دهید. پس از این کار مقداری چربی بر روی دست های شما باقی می ماند

4 - برنج فجر

برنج فجر از برنج های اصلاح شده است که بیشتر در شمال کشور کشت می شود. این برنج نسبت به برنج های طارم و هاشمی، عطر کمتری دارد اما مقاومت بیشتری در برابر آفات داشته و قیمت آن نیز مناسب تر است.

رنگ دانه های آن شیشه ای مات و با اندازه کوچک است. برنج فجر بیشتر در اداره ها و رستوران ها مورد استفاده قرار می گیرد و از بهترین برنج های شمال است.

ویژگی های برنج فجر

5 - برنج شیرودی

برنج شیرودی یکی دیگر از برنج های اصلاح شده است که دانه های کشیده و بلندی دارد. پس از پخت قد می کشد اما عطر و طعم آن به اندازه برنج های طارم و هاشمی نیست. این برنج به دلیل قیمت مناسب، انتخاب خوبی برای مصرف روزانه است.

همانطوری که اشاره شد، مشخصه بارز برنج شیرودی، قیمت ارزان آن نسبت به سایر ارقام است، اما این ارزان بودن دلیل بر بی کیفیتی آن نیست بلکه از مرغوبیت قابل قبولی نسبت به همتایان خارجی خود برخوردار است. بسیاری از کارخانه ها و ادارات متقاضی خرید این نوع برنج هستند.

6 - برنج علی کاظمی

برنج علی کاظمی یکی از برنج های باکیفیت شمال ایران است که دانه هایی متوسط و رنگی متمایل به کرم دارد. بعد از پخت به خوبی قد می کشد و بافتی نرم و لطیف پیدا می کند.

این برنج از نظر عطر و طعم در رده بالایی قرار دارد و طرفداران زیادی دارد، به ویژه در میان افرادی که به دنبال برنجی خوش عطر و خوش پخت هستند.

برنج علی کاظمی

7 - برنج دم سیاه

برنج دم سیاه یکی از برنج های اعلا و کمیاب ایرانی است که بیشتر در گیلان کشت می شود و از تبار برنج صدری است. دانه های آن بلند و کشیده است و بعد از پخت نرمی و عطر فوق العاده ای دارد. نام این برنج به دلیل رنگ تیره انتهای دانه های آن انتخاب شده است.

با توجه به اینکه این محصول در زیر کشت یکسان با گونه های دیگر محصول کمتری می دهد، همین مسئله باعث می شود که قیمت برنج دمسیاه کمی گران تر باشد.

به دلیل اینکه محصول کمی از این نوع برنج برداشت می شود، کشاورزان رغبتی به تولید این گونه برنج نشان نمی دهند. شالیکاران سنتی معدودی برنج دمسیاه را کشت می کنند؛ و البته می توان گفت که از برترین محصولات در بازار است. این محصول با برنج هاشمی و طارم محلی در رقابت است و نمی توان به طور قطع یکی را برتر از دیگری دانست.

8 - برنج ندا

برنج ندا یکی از برنج های اصلاح شده است که دانه هایی بلند دارد اما از نظر عطر و طعم در سطح پایین تری نسبت به برنج های سنتی قرار دارد. این برنج به دلیل قیمت پایین تر، برای مصارف روزانه مناسب است. برنج ندا نمونه ای شناخته شده از انواع شمال اصلاحی است که مقاومت بسیار بالایی در برابر حشرات، آفات و کم آبی دارد. به دلیل اینکه این نوع برنج شمال عطر و بو ندارد، می توانید در غذاهای ترکیبی از آن استفاده کنید.

برنج ندا از ترکیب نژادی چند نوع برنج به دست آمده است. تمام خاصیت هایی که از یک برنج به جز عطر و بو می خواهید در این محصول موجود است؛ و جالب است که لقب قیمت ارزان ترین برنج ایرانی را نیز دارد. از نظر ظاهری بسیار شبیه دیگر انواع برنج شمال، مخصوصاً طارم است. برنج ندا از ترکیب برنج های اصلاح شده آمل3، طارم سنگی و حسن سرایی به دست می آید.

9 - برنج بینام

یکی دیگر از محصولات نامی مناطق شمال و مازندران، برنج بینام است که کیفیت خوبی دارد و در گروه برنج های خوش پخت و عطری قرار می گیرد. از ویژگی های آن این است که می توان چندین بار آن را گرم کرد، چنان که هیچ تغییری در کیفیت آن ایجاد نشود.

برنج بینام

شاید شما پسوندهای مختلفی برای این نوع برنج شمال بشنوید و ذهنتان گمراه شود! از جمله این نام ها شامل: برنج طارم بینام، برنج امراللهی یا امان الهی و... است. برنج بینام امراللهی محصول بسیار ارزشمندی در بازار برنج شمال است؛ که طرفداران بسیار زیادی به خود جذب کرده است.

10 - برنج کشت دوم

برنج کشت دوم، برنجی است که بعد از برداشت برنج اول، دوباره در همان زمین کشت می شود. این برنج معمولاً کیفیت بالاتری نسبت به کشت اول دارد، زیرا در فصل پاییز رشد کرده و از آب و هوای خنک تر بهره می برد.

11 - برنج باسماتی

برنج باسماتی یکی از معروف ترین برنج های هندی و پاکستانی است که دانه های بسیار بلند و کشیده ای دارد. این برنج بعد از پخت قد می کشد و بیشتر در غذاهای هندی و خاورمیانه ای استفاده می شود.

12 - برنج ژاپنی (سوشی رایس)

برنج ژاپنی یا سوشی رایس دانه هایی گرد و چسبناک دارد که پس از پخت حالت چسبنده ای پیدا می کند. این نوع برنج برای تهیه غذاهایی مانند سوشی و انواع برنج های ژاپنی ایده آل است.

13 - برنج قهوه ای

برنج قهوه ای که به برنج ویتامینه نیز معروف است برنجی است که پوسته خارجی آن برداشته نشده است و به همین دلیل مواد مغذی بیشتری دارد. این برنج از نظر فیبر و ویتامین B غنی تر از برنج سفید است و برای رژیم های غذایی سالم تر پیشنهاد می شود.

خواص و ویژگی های برنج قهوه ای

هر نوع برنج شمال اعم از طارم، هاشمی و... ممکن است برنج قهوه ای در بازار داشته باشد. پوسته بیرونی این محصول رنگی مایل به قهوه ای دارد و به همین دلیل به این نام مشهور شده است.

برخی افراد به دلیل بوی خاصی که این محصول دارد، چندان مایل به استفاده از آن نیستند؛ اما اگر به کالری مورد نیاز بدن دقت کنید، می بیند که این محصول چقدر برای سلامتی پوست و مو اهمیت دارد.

14 - برنج سیاه

برنج سیاه یکی از برنج های خاص است که رنگ آن کاملاً تیره بوده و سرشار از آنتی اکسیدان است. این برنج به دلیل خواص سلامتی بالا، در رژیم های غذایی سالم و خاص استفاده می شود.

15 - برنج قرمز

برنج قرمز نوعی برنج سالم و مغذی است که رنگ قرمز خود را از لایه خارجی سبوس حفظ کرده است. این برنج بیشتر در کشورهای آسیایی مانند تایلند و چین کشت می شود و دارای آنتی اکسیدان های فراوانی است.

16 - برنج ممان میانه

برنج ممان میانه یکی از انواع برنج های بومی و سنتی شهرستان میانه در استان آذربایجان شرقی است که در این منطقه کشت می شود. این نوع برنج به دلیل ویژگی های خاص خود، شناخته شده و محبوب است.

ویژگی های برنج ممان میانه:

عطر و طعم خاص: برنج ممان میانه دارای عطر و طعم بسیار خوشایندی است که آن را از دیگر انواع برنج های کشت شده در سایر مناطق متمایز می کند.
دانه های متوسط: دانه های این برنج معمولاً نسبتاً متوسط اند و پس از پخت بافتی نرم و خوش خوراک پیدا می کنند.
رشد در شرایط خاص: این برنج معمولاً در زمین های با آبیاری مناسب و شرایط اقلیمی خاص این منطقه کشت می شود که باعث کیفیت بالای آن می شود.
پخت مناسب: برنج ممان بعد از پخت به خوبی قد می کشد و شکل دانه ها حفظ می شود. این ویژگی باعث می شود تا در خوراکی های مختلف مورد استفاده قرار گیرد.

برنج میانه ممان (بازرگانی برنج سعید)

به طور کلی، برنج ممان میانه به عنوان یک برنج بومی و خوش طعم در بازار برنج ایران شناخته می شود و طرفداران خاص خود را دارد.

تفاوت بین انواع برنج

عطر و طعم: برنج های ایرانی مانند هاشمی، طارم و دم سیاه عطر و طعم بی نظیری دارند، در حالی که برنج های اصلاح شده مانند فجر و شیرودی عطر کمتری دارند.
شکل دانه: برخی از برنج ها مانند باسماتی و صدری دانه های بلندی دارند، در حالی که برنج هایی مانند سوشی رایس دانه های کوتاه و چسبناک دارند.
میزان قد کشیدن: برنج های باسماتی، هاشمی و صدری بعد از پخت بیشتر قد می کشند، در حالی که برنج قهوه ای و ژاپنی این ویژگی را ندارند.
میزان مواد مغذی: برنج قهوه ای، قرمز و سیاه دارای مواد مغذی بیشتری نسبت به برنج سفید هستند.

جمع بندی

با توجه به انواع مختلف برنج، انتخاب بهترین نوع آن بستگی به سلیقه، نیاز و بودجه شما دارد. اگر به دنبال عطر و طعم عالی هستید، برنج های ایرانی مانند هاشمی و طارم بهترین گزینه هستند. اگر به دنبال گزینه ای سالم تر هستید، برنج قهوه ای و سیاه انتخاب مناسبی خواهند بود. همچنین برنج های اصلاح شده مانند فجر و شیرودی برای مصارف روزانه گزینه اقتصادی تری هستند